Արվեստաբանություն

ՀԳՊԱ-ի Արվեստաբանություն կրթական ծրագիրը առաջարկում է ուսանողներին հայ և համաշխարհային արվեստի պատմության, տեսության վերաբերյալ համապարփակ գիտելիք ու հմտություններ, որոնք զարգացնում են քննադատական, վերլուծական և ստեղծագործակամ մտածողությունը: Ծրագիրը ծանոթացնում է ուսանողներին արվեստի գլուխգործոցներին ու թույլ տալիս ստացած գիտելիքները կիրառել խորը ուսումնասիրություններ ու մասնագիտական գործունեություն ծավալելու մեջ:

 

 

Աշխատանքը ՀԳՊԱ-ում և ՀԳՊԱ-ից դուրս

 

Մեր ուսանողներն իրենց մասնագիտական գործունեությունը ծավալում են ՀԳՊԱ-ում դասավանդվող բազմապիսի մոդուլների և դասընթացների շրջանակներում՝ զարգացնելով արվեստի պատմության և տեսության գիտելիքները և քննադատական մտածողությունը: Ուսուցման զգալի մասն անց է կացվում նաև ՀԳՊԱ-ից դուրս՝ պատկերասրահներում, թանգարաններում, պետական արխիվներում, Մատենադարանում և այլն, երբ ուսանողներին հնարավորություն է ընձեռվում ծանոթանալ ու աշխատել հնագույն, հին, միջնադարյան, նոր ու ժամանակակից արվեստի գործերի հետ՝ կատարելով համապատասխան ուսումնասիրություններ, ինչպես նաև մասնակցել հնագիտական պեղումներին:

 

 

Պրոֆեսորադասախոսական և վարչական կազմը

 

Կրթական ծրագրի հաջող և արդյունավետ իրականացումն ապահովում է ոլորտում առաջատար և մասնագիտական որակներ ունեցող պրոֆեսորադասախոսական և վարչական անձնակազմը: Կրթական ծրագրում դասավանդում են ոլորտում երկար տարիների փորձ ունեցող պրոֆեսորներ, ինչպես նաև մասնագիտական որակներ ունեցող երիտասարդ դասախոսներ:

 

 

Շրջանավարտները

 

Արվեստաբանություն կրթական ծրագրի շրջանավարտների մեծ մասն այսօր աշխատում է ՀՀ տարբեր մշակութային հաստատություններում, մասնավորապես՝ ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունում, Հայաստանի ազգային պատկերասրահում, Մատենադարանում, Պատմամշակութային ժառանգության գիտահետազոտական կենտրոնում, ՀՀ թանգարաններում և ցուցասրահներում, համատեղման կարգով՝ տարբեր կրթական օջախներում:

 

 

Բակալավրի կրթական ծրագիր (4 տարի, 240 կրեդիտ)

 

«Արվեստաբանություն» բակալավրի կրթական ծրագրի առաքելությունն է ուսանողի ուսումնառությանը և մասնագիտական ինքնազարգացմանը նպաստող միջավայրի ապահովմամբ պատրաստել ազգային և միջազգային արվեստաբանության ոլորտում մրցունակ մասնագետներ, որոնք կարող են աշխատել արվեստի պատմության, տեսության, քննադատության և թանգարանային գործի ոլորտներում, հաղթահարել ոլորտի արդի մարտահրավերները, ինչպես նաև ներդրում ունենալ ազգային մշակույթի արժեքների ստեղծման, պահպանման և տարածման, հասարակության գեղագիտական ճաշակի զարգացման մեջ:

 

 

Ուսումնառության վերջնարդյունքները

 

«Արվեստաբանություն» բակալավրի կրթական ծրագիրը հաջող ավարտելիս շրջանավարտը պետք է.

 

1. Նկարագրի պատմական տարբեր ժամանակահատվածներում գեղարվեստական երևույթների էվոլյուցիոն զարգացումը, ճանաչի և բնութագրի հայ և համաշխարհային արվեստի պատմության կարևորագույն աշխատանքները։

 

2. Վերլուծի արվեստի աշխատանքները բոլոր բաղադրիչներով՝ մշակման տեխնիկայի, ոճաբանական քննադատության, պատկերագրության և գործառույթի առումով, դասակարգի ժամանակագրությունն ու տեղագրությունը։ Ձեռք բերի նկարելու գործնական հմտություններ՝ տեսական այդ գիտելիքների խորացման ու հիմնավորման համար։

 

3. Հաղորդակցվի մայրենի և օտար լեզվով ու կարողանա փոխանակել գիտելիքն ու փորձը մասնագիտական և ոչ մասնագիտական հանրությանը տարբեր մակարդակներով և ձևերով։

 

4. Կատարի ոլորտի հետազոտություններ՝ տիրապետելով հետազոտական հիմնական մեթոդներին և մեթոդաբանական մոտեցումներին և կարողանա հանրամատչելի ներկայացել արդյունքները՝ բանավոր և գրավոր։

 

5. Իմանալով մասնագիտական աղբյուրներից տեղեկատվություն հայթայթելու և համադրելու մեթոդները, կիրառելով տեղեկատվական և հաղորդակցական տեխնոլոգիաները՝ որոնի և գնահատի այն տեղեկատվությունը, որն ազդել է ոճային փոփոխության, ձևի և ուղղության վրա։

 

6. Իրականացնի կերպարվեստի ոլորտի փաստաթղթային և կատալոգային աշխատանքներ՝ օգտվելով հիմնական մեթոդական մոտեցումներից, ինչպես նաև առաջարկի այլ հնարավորություններ ու գործիքակազմ։

 

7. Կողմնորոշվի հայրենական և միջազգային արվեստի շուկաներում, վերլուծի առկա առանձնահատկությունները։

 

8. Բացահայտի, ներկայացնի, հանրահռչակի ոչ միայն արդեն ուսումնասիրված և հայտնի ստեղծագործողներին և ստեղծագործությունները, այլև՝ դեռևս անհայտ կամ քիչ հայտնի:

 

9. Կազմակերպի և կառավարի արվեստի ոլորտին վերաբերող անհատական և թիմային աշխատանքներ՝ հաղթահարելով առաջադրված մարտահրավերներները և ինքնուրույն կողմնորոշվելով ոլորտում:

 

10. Նախաձեռնի մասնագիտական զարգացման նպաստավոր ընթացքը՝ ըստ սեփական գործունեության տիրույթի առաջնահերթությունների:

 

11. Հասկանա հոգևոր մշակույթի տեղի ու դերի կարևորությունն ազգի և պետության առաջխաղացման հարցում և ստանձնելով անձնական պատասխանատվություն՝ բացահայտի, պահպանի, զարգացնի և տարածի ազգային և համամարդկային հոգևոր մշակութային արժեքները:

 

 

Կրթական միջավայր

 

ՀԳՊԱ-ում «Արվեստաբանություն» բակալավրի կրթական ծրագրով ուսուցումը կազմակերպվում է՝ ստեղծելով յուրահատուկ միջավայր բոլոր ուսանողների համար:

 

Առանձնահատուկ ուշադրություն է դարձվում ինքնուրույն ուսուցմանը. ուսանողները մեծ ժամանակ են անցկացնում գրադարաններում՝ ծանոթանալով տարբեր դարաշրջանների արվեստի գործերին, ուսումնասիրելով դրանք և կատարելով համապատասխան վերլուծություններ ու ստեղծագործական քննադատություններ:

 

Կրթական ծրագրում դասավանդումը իրականացվում է՝ հատկանշական տեղ ու դեր հատկացնելով ներառական մոտեցումների ցուցաբերմանը: Ներառականության ապահովումը կրթական ծրագրի արդյունավետ և հաջող դասավադնման լավագույն դրսևորումներից է, որը թույլ է տալիս ուսանողների համար ստեղծել հավասար ու անաչառ պայմաններ, ներգրավել նրանց ուսուցման գործընթացի բոլոր փուլերում՝ ապահովելով առողջ ու գործընկերային կրթական միջավայր:

 

 

Ուսումնական պլանը (2021-2022 ուս. տարի)

 

«Արվեստաբանություն» բակալավրի կրթական ծրագրում դասավանդումն ու ուսումնառությունը կազմակերպվում է լսարաններում, գրադարանում, ինչպես նաև համապատասխան կառույցներ (Մատենադարան, պատկերասրահներ և այլն) այցելությունների միջոցով: Համակցվում են դասավանդման ավանդական մոտեցումները ժամանակակից մեթոդների կիրառմամբ, որոնք հնարավորություն են տալիս ուսանողներին ստանալ անհրաժեշտ գիտելիք ուսումնասիրվող թեմայի վերաբերյալ, ինչպես նաև ներկայացնել սեփական գաղափարները՝ զարգացնելով քննադատական, վերլուծական կարողություններ:

 

 

I տարի

 

Ուսուցման առաջին տարվա ընթացքում ուսանողները հնարավորություն կունենան ճանաչելու և բնութագրելու հնագույնից անտիկ դարաշրջանների և միջնադարի հայ և համաշխարհային կերպարվեստի ու ճարտարապետության հիմնական ստեղծագործությունները: Նրանք կիմանան պատմական կոնկրետ ժամանակահատվածներում արվեստի ձևավորման և զարգացման աշխարհայեցողական հիմքերը, կստանան հայոց պատմության ընդհանուր գիտելիքներ՝ ազգային արվեստի պատմական հենքը և շրջափուլերը հստակ պատկերացնելու համար։ Ուսանողները կուսումնասիրեն գրաբարը՝ տիրապետելով գրաբարի հիմնական բառապաշարին, քերականությանը, լեզվամտածողությանը՝ պատմական սկզբնաղբյուրները հետազոտելու և մասնագիտական ոլորտին առնչվող քանակական և որակական տվյալներ հավաքագրելու, մշակելու, վերլուծելու և մեկնաբանելու համար։ Ուսուցման ընթացքում ձեռք կբերեն ՏՀՏ-ներ կիրառելու հմտությունների՝ մասնագիտական ոլորտում խնդիրներ լուծելու և աշխատանքը դյուրացնելու, ինպես նաև արդյունավետ հաղորդակցում իրականացնելու համար, ինչպես նաև կկարողանան մայրենի և օտար լեզվով ապահովել հաղորդակցում:

 

Այս տարվա ընթացքում կկազմակերպվի ուսումնական պրակտիկա, որի շրջանակներում, մասնակցելով հնագիտական պեղումների, ուսանողները ստացած գիտելիքները կփորձեն կիրառել գործնականում:

 

 

II տարի

 

Ուսուցման երկրորդ տարում ուսանողները կկարողանան բնութագրել միջնադարի և նոր ժամանակների հայ և համաշխարհային կերպարվեստի ու ճարտարապետության հիմնական ստեղծագործությունները, կիմանան տվյալ ժամանակահատվածների աշխարհայացքների պատմության և գեղարվեստական երևույթների փոխկապակցությունը։

 

Նրանք կտիրապետեն հետազոտական աշխատանք կատարելու հիմնական մեթոդներին, փուլերին և մասնագիտական տեքստ գրելու հմտություններին: Կխորացնեն մասնագիտական համատեքստում ՏՀՏ-ներ կիրառելու իրենց հմտությունները, ինչպես նաև հայերեն և օտար լեզվով մասնագիտական և ոչ մասնագիտական հաղորդակցման հմտությունները: Այս տարում ուսանողները ձեռք կբերեն նկարելու նախնական հմտություններ արվեստի առանձին տեսակների, ժանրերի, նյութերի ու տեխնիկաների մասին գործնականում պատկերացում կազմելու համար, ինչը կնպաստի տեսական գիտելիքների ամրապնդմանը։

 

Ուսուցման երկրորդ տարում պրակտիկան կազմակերպվում է հին ձեռագրերի գիտահետազոտական ինստիտուտ Մատենադարանում, որի շրջանակներում ուսանողները կծանոթանան միջնադարյան ձեռագրաարվեստի հուշարձաններին, դրանց պահպանման ու վերականգման գործին:

 

 

III տարի

 

Ուսուցման երրորդ տարում ուսանողները հնարավորություն կունենան վերլուծել արվեստի գործերը բոլոր բաղադրիչներով, որոշել դրանց ստեղծման ժամանակաշրջանն ու տեղը, ինչպես նաև աշխատել արվեստաբանական տեքստի հետ: Այս տարվա մոդուլները միտված են զարգացնելու վերլուծական, քննադատական մտածողությունը՝ վերլուծելով հայ և համաշխարհային ժամանակակակից արվեստի ստեղծագործությունները: Ուսանողները կիրականացնեն կերպարվեստի ոլորտի փաստաթղթային և կատալոգային աշխատանքներ՝ օգտվելով հիմնական մեթոդական մոտեցումներից: Նրանք կստանան հիմնարար գիտելիքներ արվեստի տարբեր տեսակների ու հարակից մասնագիտությունների (թատրոն, կինո, գրականագիտություն, ազգագրություն) կապի և փոխազդեցությունների մասին։ Յուրացնելով ժամանակակից ընդհանուր, հայաստանյան և սփյուռքահայ կերպարվեստի պատմությունը՝ ուսանողները կամբողջացնեն արվեստի պատմության գիտելիքները և դրանց հիման վրա կկատարեն վերլուծություններ։ Կստանան օտար լեզվի ավելի խորը մասնագիտական գիտելիքներ մասնագիտական թարգմանություններ կատարելու համար, կտիրապետեն թանգարանագիտության և արխիվային գործի հիմունքներին, ինչպես նաև արվեստի ու ճարտարապետության հիմնական տեսություններին՝ կարողանալով հարցադրումներ ձևակերպել տվյալ ոլորտներում: Այս տարում ևս ձեռք կբերեն նկարելու գործնական հմտություններ:

 

Երրորդ տարին միտված է նաև զարգացնելու թիմային աշխատանքի, մասնագիտական գործնական և կազմակերպական հմտությունները:

 

 

IV տարի

 

Ուսուցման չորրոդ տարին միտված է ոլորտում հետազոտական հմտությունների զարգացմանը, հետևապես ուսանողները կտիրապետեն հետազոտական հիմնական մեթոդներին և մեթոդաբանական մոտեցումներին, մասնագիտական տերմինաբանությանը և կկարողանան հանրամատչելի ներկայացնել արդյունքները՝ բանավոր և գրավոր։ Կկարողանան բացահայտել, ներկայացնել, հանրահռչակել ինչպես ուսումնասիրված և հայտնի ստեղծագործողներին և ստեղծագործությունները, այնպես էլ դեռևս անհայտ կամ քիչ հայտնիներին, ինչպես   նաև կատարել թեմատիկ արվեստաբանական ուսումնասիրություն։

 

Ավարտական տարին ուսանողներին թույլ կտա ուրվագծել մասնագիտական զարգացման ուղին՝ ըստ գործունեության տիրույթի առաջնահերթությունների:

 

 

Մոդուլները

 

I տարի

 

• Հին աշխարհի աշխարհընկալում և արվեստ
• Արվեստաբանություն և հնագիտություն 1
• Հայոց պատմություն
• Միջնադարյան քրիստոնեական աշխարհընկալում և արվեստ
• Արվեստաբանություն և հնագիտություն 2
• Հաղորդակցություն 1

 

 

II տարի

 

• 14-18-րդ դդ աշխարհընկալում և արվեստ
• Մասնագիտական գրագրություն և հետազոտության հիմունքներ
• Հաղորդակցություն 2
• 19-րդ դարավերջի և 20-րդ դարի աշխարհընկալում և արվեստ
• Նկարչություն 1
• Կամընտրական դասընթացներ 1

 

 

III տարի

 

• Արվեստաբանության պատմություն և արվեստի ու ճարտարապետության տեսություն 1
• Նկարչություն 2
• Արվեստի քննադատության և ժամանակակից արվեստի պատմություն
• Միջոլորտային նախագիծ
• Կամընտրական դասընթացներ 2
• Միջոլորտային դասընթացներ
• Մասնագիտական թարգմանություն
• Արվեստաբանության պատմություն և արվեստի ու ճարտարապետության տեսություն 2
• Թանգարանագիտություն և արխիվային գործ
• Կամընտրական դասընթացներ 3

 

 

IV տարի

 

• Մասնագիտական թեմատիկ դասընթացներ
• Հետազոտական պրակտիկա
• Քաղ. պաշտպանություն/Էկոլոգիա
• Կամընտրական դասընթացներ 4
• Ավարտական աշխատանք

 

 

Կամընտրական դասընթացներ

 

Կրթական ծրագրի բոլոր ուսանողները ուսման երկրորդ տարվա երկրորդ կիսամյակից հնարավորություն ունեն ընտրելու մասնագիտական խորացված կամ հարակից ոլորտների դասընթացներ, որոնք կզարգացնեն ընդհանրական և ոլորտին հատուկ կարողություններն ու հմտությունները:

 

 

Ընդունելության պահանջները

 

«Արվեստաբանություն» բակալավրի կրթական ծրագրի ընդունելության պահանջներին և ընթացակարգին կարելի է ծանոթանալ այստեղ: